Hiệp định Genève - ngọn đuốc hòa bình

Ngày 25-4, Lễ kỷ niệm 70 năm ngày ký Hiệp định Genève về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam (21.7.1954 - 21.7.2024) do Bộ Ngoại giao tổ chức diễn ra tại Hà Nội, kết nối với đầu cầu tất cả các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài.

Mở ra cục diện mới

Trong diễn văn kỷ niệm, Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh: Cùng với Chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu", việc ký kết Hiệp định Genève đã kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta, mở ra cục diện chiến lược mới của cách mạng Việt Nam là xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc ở miền Nam nhằm thực hiện trọn vẹn mục tiêu hòa bình, độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, cả nước cùng xây dựng chủ nghĩa xã hội.

Trong "Lời kêu gọi sau khi Hội nghị Genève thành công" ngày 22-7-1954, Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá: "Hội nghị Genève đã kết thúc. Ngoại giao ta đã thắng lợi to". Nếu trong Hiệp định Sơ bộ năm 1946, Việt Nam mới chỉ được công nhận là một quốc gia tự do, thì với Hiệp định Genève, các quyền dân tộc cơ bản của Việt Nam là độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ đã được khẳng định trong một điều ước quốc tế với sự tham gia ký kết và thừa nhận của các cường quốc.

Hiệp định Genève 1954 là một mốc son trong lịch sử ngoại giao cách mạng Việt Nam; mang đậm dấu ấn tư tưởng, phong cách và nghệ thuật ngoại giao Hồ Chí Minh. Quá trình đàm phán, ký kết và thực thi Hiệp định Genève là cuốn cẩm nang chứa đựng nhiều bài học sâu sắc thể hiện bản sắc độc đáo của trường phái đối ngoại và ngoại giao Việt Nam; đã được kế thừa, vận dụng sáng tạo và phát triển trong đàm phán, ký kết và thực thi Hiệp định Paris 1973 sau này cũng như trong xây dựng, phát triển đất nước và bảo vệ Tổ quốc ngày nay.

Để lại nhiều bài học quý báu

Thiếu tướng Phạm Sơn Dương, con trai cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng (Trưởng đoàn đàm phán Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa), chia sẻ: "Chủ trương của Đảng và Bác Hồ là vừa đánh vừa đàm phán để kết thúc chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, Hiệp định Genève là một giải pháp đồng bộ về chính trị và quân sự để thực hiện mục tiêu đó. Bác căn dặn ba của tôi trong đàm phán phải kiên quyết bảo vệ lợi ích của quốc gia, dân tộc; kiên định về nguyên tắc, linh hoạt về sách lược và bước đi để đạt được mục đích là buộc Pháp phải công nhận độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, Lào và Campuchia".

Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang nhấn mạnh với Hiệp định Genève, lần đầu tiên trong lịch sử, các quyền dân tộc cơ bản của Việt Nam là độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ đã chính thức được khẳng định trong một điều ước quốc tế, được các nước, các bên tham dự Hội nghị Genève thừa nhận và tôn trọng.

"Với Hiệp định Genève, chúng ta đã thể hiện sáng ngời tâm thế, bản lĩnh và bản sắc ngoại giao Việt Nam thời đại Hồ Chí Minh, khẳng định mạnh mẽ thông điệp về một nước Việt Nam yêu chuộng hòa bình, trọng công lý và lẽ phải; có ý chí quật cường bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ; sẵn sàng hợp tác hữu nghị với mọi quốc gia, dân tộc trên thế giới. Với Hiệp định Genève, chúng ta đã tạo nguồn cảm hứng và cổ vũ to lớn cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên khắp năm châu, vì độc lập, tự do, hòa bình, dân chủ, tiến bộ, công bằng xã hội và mở đầu cho sự sụp đổ của chủ nghĩa thực dân cũ trên toàn thế giới" - Phó Thủ tướng đánh giá.

Theo Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang, thắng lợi tại Hội nghị Genève trước hết và quan trọng nhất là nhờ đường lối cách mạng đúng đắn của Đảng dưới sự lãnh đạo, dẫn dắt tài tình của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Thắng lợi này còn là kết tinh của tinh thần đấu tranh kiên cường, bất khuất và bền bỉ của quân và dân ta trong 9 năm kháng chiến mà đỉnh cao là Chiến thắng Điện Biên Phủ. Thắng lợi còn là kết quả của sự đoàn kết, ủng hộ, giúp đỡ quý báu của các nước Lào, Campuchia, Trung Quốc, Liên Xô cùng các nước xã hội chủ nghĩa và nhân dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới, trong đó có nhân dân Pháp.