Loay hoay với xe dù, bến cóc

Theo Thanh tra Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM, toàn thành phố hiện có gần 90 điểm đón trả khách không đúng quy định. Thực tế thì sao? Chẳng hạn, tuyến Đức Linh (tỉnh Bình Thuận) - TP HCM có vài chục chuyến xe chính thức ra vào bến. Thế nhưng, không dưới 30 xe dù loại 4-7 chỗ ngồi hiện cũng chạy hằng ngày trên tuyến này. Những xe ấy đưa rước tận nhà và riêng tại TP HCM đã có khoảng 10 điểm đón trả khách, như: Bệnh viện Nhi Đồng, Khu Công nghệ cao, Bệnh viện Ung bướu…

Lực lượng thanh tra giao thông khó thể kiểm soát, xử lý được những xe chạy theo cách này. Một huyện đã thế, nếu tính cả các tỉnh lân cận thì sẽ có bao nhiêu xe dù, bến cóc?

Năm 1990, khi dân số khoảng 4 triệu người và đường sá còn thông thoáng, TP HCM có 3 bến xe: Miền Đông, Miền Tây và Văn Thánh. Từ năm 2023, khi đã có hơn 13 triệu dân - kể cả tạm trú - nhưng TP HCM chỉ còn 2 bến xe ở 2 đầu thành phố. Theo ý chí của ngành giao thông, người dân muốn đi các tỉnh, thành phố khác thì hầu hết vẫn phải đến các bến xe này. Vậy liệu 2 bến xe có đủ đáp ứng nhu cầu thực tế?

Chúng ta thử phác thảo một hành trình: Người dân ở huyện Hóc Môn, TP HCM muốn đến TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phải mất 1 giờ đi xe buýt hoặc tốn thời gian tương đương - chưa kể kẹt xe - và trả khoảng 70.000 đồng cho xe máy dịch vụ để đến Bến xe Miền Đông mới ở TP Thủ Đức. Chờ mua vé, lên xe mất thêm khoảng 30 phút nữa, họ mới có thể khởi hành. Trong khi đó, họ có thể hẹn xe dù đến tận nhà, trả khoảng 250.000 đồng và 2 giờ sau đã có mặt ở Vũng Tàu.

So sánh 2 dịch vụ, hẳn nhiều người sẽ chọn xe dù. Đây chính là lý do xe dù, bến cóc vẫn sống khỏe và rất khó dẹp, nếu không muốn nói là không thể trong bối cảnh hiện nay.

Bức tranh giao thông đường bộ tại TP HCM đã khác trước đây rất nhiều nên khó thể dùng cách cũ để quản lý. Mật độ đường giao thông ở TP HCM là 2,3 km/km2, thấp hơn khoảng 5 lần so với quy định. Thành phố lại có khoảng 12.000 taxi, hơn 3.000 xe buýt, 20.000 ô tô công nghệ… bên cạnh gần 8 triệu xe máy, gần 1 triệu ô tô cá nhân, vì vậy di chuyển kiểu gì cũng ùn ứ, mất trật tự; không phải chỉ do nguyên nhân từ xe dù, bến cóc. Toàn thành phố cũng có đến 5.000 doanh nghiệp vận tải. Nếu thanh tra, kiểm tra mỗi ngày 1 doanh nghiệp thì cũng mất gần 20 năm nên thật khó quản lý xuể theo cách hiện hành.

Tham khảo kinh nghiệm các nước xung quanh, có thể thấy TP Tokyo - Nhật Bản với khoảng 14 triệu dân đã hạn chế tối đa ô tô cá nhân bằng các loại thuế, độ khó khi thi bằng lái xe, tốc độ di chuyển ở nội thành... Đi khoảng cách xa thì họ có hệ thống giao thông công cộng di chuyển nhanh chóng, giờ giấc chính xác. Quan trọng hơn, Tokyo giãn mật độ dân số và tăng mật độ đường giao thông…

Như vậy, song song với việc ra quân xử lý xe dù, bến cóc, cơ quan chức năng TP HCM cần phải tìm cách sớm giải quyết những bất cập nêu trên. Khi đó, chính người dân sẽ quay lưng với xe dù, bến cóc mà không cần lực lượng chức năng nào vào cuộc.