Nhà tuyển dụng ngày càng khắt khe

Theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, triển vọng thị trường lao động quý I này là 51,7 triệu người có việc làm, tăng 217.000 người so với quý IV/2023. Dự báo 3 ngành nghề có nhu cầu tuyển dụng tăng là sản xuất, chế biến thực phẩm; sản xuất thiết bị điện; sản xuất da và các sản phẩm liên quan.

Xu hướng chọn lọc

Khảo sát mới đây của Adecco Việt Nam cho thấy 37% doanh nghiệp (DN) có ý định duy trì quy mô nhân sự hiện tại, 35% DN có kế hoạch tăng cường đội ngũ nhân viên dưới 25% so với số lượng hiện nay. 

Các lĩnh vực có xu hướng tăng quy mô nhân sự là công nghệ thông tin, bán lẻ, bán buôn, hàng tiêu dùng và giáo dục. Ngược lại, 18% DN dự kiến giảm quy mô nhân sự, chủ yếu tập trung ở các lĩnh vực sản xuất và bất động sản. Điều này phản ánh thị trường tuyển dụng vẫn còn đối mặt nhiều thách thức trong năm 2024.

Theo Adecco Việt Nam, DN đang lựa chọn các giải pháp thận trọng trong tuyển dụng, điều này được phản ánh qua các quyết định tuyển dụng của họ. Theo các chuyên gia của Adecco Việt Nam, trong giai đoạn biến động này, nhà tuyển dụng có xu hướng ưu tiên tìm kiếm những ứng viên có kỹ năng lãnh đạo và quản trị biến động, với 47% DN tham gia khảo sát lựa chọn yếu tố này. Kỹ năng về công nghệ và kỹ năng số cũng đứng đầu trong các tiêu chí tuyển dụng.

Bà Lê Nguyễn Ngọc Thanh, Tổng Giám đốc Adecco Việt Nam, cho rằng nguồn cung nhân lực tại Việt Nam đang khá dồi dào và đa dạng. Đáng chú ý là nguồn nhân lực từ nước ngoài về Việt Nam tăng đáng kể trong vài năm qua. Vì vậy, những DN có tiềm lực sẽ có cơ hội thu hút những nhân sự chất lượng cao. Nhưng ở số đông, các DN đang có xu hướng chọn lọc, sử dụng nhiều hình thức tuyển dụng để có những ứng viên tiềm năng. Một trong những cách đó là tăng yêu cầu, thêm nhiều bài kiểm tra và tăng thời gian cho quy trình tuyển dụng.

Trong khi đó, báo cáo của Navigos Search cho thấy khoảng 50% DN vẫn sẽ tuyển dụng thêm nhân sự trong năm nay và nhận định những yếu tố DN ưu tiên khi tuyển dụng lao động gồm ngoại ngữ, giao tiếp hiệu quả và kỹ năng giải quyết vấn đề. Ở góc độ người lao động (NLĐ), gần 62% cho biết tự nâng cao kỹ năng mềm nhằm tăng tính cạnh tranh của bản thân. Họ cũng ưu tiên xây dựng kỹ năng mềm, mối quan hệ và chú ý hơn tới sức khỏe tinh thần để giữ vững công việc trong bối cảnh thị trường biến động khó lường.

Ông Ryosuke Kanemoto, CEO Navigos Group, cho rằng cộng đồng DN hiện nay đều đang dùng nhiều giải pháp để ứng phó với biến động của nền kinh tế, trong đó có những thay đổi từ tư duy, cách vận hành DN, trang bị kỹ năng cần thiết đến hoạt động tuyển dụng, tìm việc. Điều cần thiết là DN và NLĐ cập nhật đầy đủ, khách quan về thực trạng và kỳ vọng từ cả hai phía để có được sự chuẩn bị tốt nhất cho việc thích ứng và bắt kịp với các thay đổi có thể tiếp tục diễn ra.

Cần trang bị nhiều kỹ năng

Báo cáo của Diễn đàn Kinh tế thế giới năm 2023 nhận định trong 5 năm tới có khoảng 44% kỹ năng của NLĐ cần được thay đổi để phù hợp với việc làm ở thời đại này. Các kỹ năng liên quan đến nhận thức được cho là có sự thay đổi nhanh nhất, do nhu cầu ngày càng tăng trong việc giải quyết các vấn đề phức tạp tại nơi làm việc.

Bà Lương Tú Anh, Tổng Giám đốc Công ty TNHH NodeX Asia (quận 1, TP HCM), cho rằng trong các kỹ năng về nhận thức thì tư duy sáng tạo đòi hỏi phải được nâng cao nhanh hơn so với tư duy phân tích. Hiểu biết về công nghệ là kỹ năng cốt lõi và là đòi hỏi đứng thứ 3 trong số các kỹ năng cần điều chỉnh và phát triển. 

Bên cạnh đó, thái độ cảm xúc xã hội cũng được xếp vào nhóm các kỹ năng cần phát triển nhanh chóng để đáp ứng nhu cầu công việc. "NLĐ cần phải ham học hỏi và học tập suốt đời, luôn giữ tinh thần linh hoạt và nhanh nhẹn. Tự tạo động lực làm việc cũng là những kỹ năng được xếp vào nhóm đầu cần có sự thay đổi và phát triển nhanh mới đáp ứng được yêu cầu việc làm trong 5 năm tới" - bà Tú Anh nhấn mạnh.

Các kỹ năng về chuyên môn sử dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn, quản lý tài năng, kỹ năng trong ngành dịch vụ, dịch vụ khách hàng là những kỹ năng nằm trong nhóm 10 kỹ năng cần phát triển hàng đầu. Với sự thay đổi nhanh chóng về các kỹ năng làm việc trong tương lai, những hoạt động đào tạo cũng cần thay đổi để chất lượng nguồn nhân lực được nâng cao hơn.

Đối với NLĐ, bà Tú Anh cho rằng NLĐ cần liên tục cập nhật về tin tức thị trường, xu hướng tuyển dụng, nắm bắt yêu cầu của nhà tuyển dụng; tìm kiếm cơ hội việc làm ở nhiều nguồn tuyển dụng khác nhau, nhất là các trang tuyển dụng trực tuyến, hay thông qua mối quan hệ cá nhân và mối quan hệ với các chuyên gia tuyển dụng. Ngoài ra, cần chủ động học hỏi để phát triển và thể hiện tốt các kỹ năng giải quyết vấn đề, giao tiếp, ngoại ngữ, thích ứng với thay đổi, kỹ năng sử dụng công nghệ...; nắm bắt các xu hướng làm việc mới, biết áp dụng trí tuệ nhân tạo vào công việc để nâng cao năng suất lao động.