xem thêm
An Giang
Bình Dương
Bình Phước
Bình Thuận
Bình Định
Bạc Liêu
icon 24h qua
Đăng nhập
icon Đăng ký gói bạn đọc VIP

Sẽ hết sợ sốt xuất huyết

Tiến sĩ Trần Tấn Thành (Đơn vị nghiên cứu lâm sàng ĐH Oxford)

Thay vì khuyến khích diệt lăng quăng, muỗi và phòng tránh muỗi đốt, các nhà khoa học Úc đã tìm ra giải pháp phòng bệnh sốt xuất huyết bằng cách làm chúng mất đi khả năng truyền bệnh

Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm thế giới có khoảng 50 triệu người (chủ yếu là trẻ em dưới 15 tuổi) nhiễm virus dengue, trong đó khoảng 500.000 người cần điều trị y tế và hơn 10.000 người tử vong.
Ở Việt Nam, mỗi năm có hàng chục ngàn người mắc bệnh với hàng chục người tử vong; cá biệt có năm  gần 130.000 người mắc bệnh với hơn 100 người tử vong.

Mắc bệnh nhiều, tử vong cao

Mặc dù sốt xuất huyết (SXH) diễn ra nghiêm trọng trên toàn cầu nhưng cho đến nay, con người vẫn chưa tìm được vắc-xin phòng bệnh, bất chấp các nỗ lực phát triển vắc-xin đã được tiến hành từ những năm 60 của thế kỷ trước. Vì sao có chuyện này? Trước hết, để phát triển thành công vắc-xin, các nhà khoa học phải chọn được chủng virus phù hợp. Tuy nhiên, việc này không hề đơn giản vì có đến 4 tuýp virus gây SXH. Do vậy, phải chọn lọc hoặc lai tạo được chủng virus mang tính đại diện cho cả 4 tuýp. Như thế, vắc-xin được điều chế từ chủng virus được chọn mới phòng được bệnh do bất kỳ tuýp nào gây ra.

img
Trẻ điều trị bệnh sốt xuất huyết tại Bệnh viện Nhi đồng 1 - TPHCM. Ảnh: NGUYỄN THẠNH
Thách thức kế đến là virus dengue chỉ gây bệnh cho người mà không gây bệnh cho bất kỳ động vật nào. Vì thế, rất khó đánh giá độ an toàn của vắc-xin trước khi tiến hành thử nghiệm trên người. Trong khi đó, những vắc-xin khác như vắc-xin ngừa bệnh dại, sốt bại liệt, đậu mùa, cúm mùa và cúm H1N1 mới đang được sử dụng kể cả vắc-xin ngừa cúm H5N1 và HIV/AIDS đang được phát triển đều không phải đối mặt với khó khăn này.

Vượt qua thách thức

Sự kiện tháng 9 này, Viện Pasteur TPHCM thử nghiệm giai đoạn cuối vắc-xin ngừa bệnh SXH tại Việt Nam đã đánh dấu bước tiến vượt bậc trong công nghệ sản xuất vắc-xin. Bằng nỗ lực không mệt mỏi, các nhà khoa học của Sanofi Pasteur (Pháp) đã tìm ra được giải pháp vượt qua hai thách thức trên.

Trước Việt Nam, Sanofi Pasteur cũng đã tiến hành đánh giá hiệu quả giai đoạn cuối của vắc-xin ở Thái Lan và Philippines. Kết quả sơ khởi cho thấy vắc-xin trên an toàn và có hiệu quả tốt.
TS Maria R. Capeding, trưởng nhóm nghiên cứu, đánh giá hiệu quả vắc-xin tại tỉnh San Pablo (Philippines), cho biết như thế. Tuy nhiên, quá trình nghiên cứu chế tạo vắc-xin cần nghiêm ngặt nhằm bảo đảm tối đa tính an toàn và tác dụng phòng bệnh. Do đó, sự dè dặt, thận trọng là điều cần thiết. Nếu thất bại trong bất kỳ giai đoạn thử nghiệm nào, vắc-xin đó sẽ không được phép nghiên cứu tiếp.

TS Cameron Simmons, Trưởng nhóm nghiên cứu SXH tại Đơn vị nghiên cứu lâm sàng ĐH Oxford (OUCRU), cho rằng việc đánh giá hiệu quả ngăn chặn virus dengue gây SXH của vi khuẩn Wolbachia hoàn toàn có thể thực hiện ở Việt Nam. Một dự án nghiên cứu như thế vừa được triển khai ở TP Nha Trang với sự tham gia của Tổ chức Y tế Thế giới, Bộ Y tế Việt Nam, ĐH Monash và OUCRU.

Một hướng đi hứa hẹn khác

Thay vì khuyến khích mọi người tích cực diệt lăng quăng, diệt muỗi và phòng tránh muỗi đốt, các nhà khoa học ở ĐH Monash - Úc do GS Scott O’Neill dẫn đầu đã tìm ra cách phòng bệnh khác. Đó là sử dụng vi khuẩn ngăn chặn sự phát triển của virus dengue trong tuyến nước bọt của muỗi làm chúng mất đi khả năng truyền bệnh.

Để đạt được điều này, các nhà khoa học đã tiến hành thay đổi gien của vi khuẩn Wolbachia pipientis, vốn sống ở tuyến nước bọt của ruồi giấm, cho phép chúng sống và phát triển trong tuyến nước bọt của muỗi.
Muỗi nhiễm Wolbachia có ưu thế trong sinh sản và truyền tính kháng virus dengue cho các thế hệ sau. Sau khi thả muỗi mang Wolbachia vào tự nhiên, các nhà khoa học nhận thấy hầu hết muỗi trong tự nhiên ở vùng đó đều có mang Wolbachia và chúng có khả năng đề kháng với virus dengue.
Lên đầu Top

Bạn cần đăng nhập để thực hiện chức năng này!

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.

Thanh toán mua bài thành công

Chọn 1 trong 2 hình thức sau để tặng bạn bè của bạn

  • Tặng bằng link
  • Tặng bạn đọc thành viên
Gia hạn tài khoản bạn đọc VIP

Chọn phương thức thanh toán

Tài khoản bạn đọc VIP sẽ được gia hạn từ  tới

    Chọn phương thức thanh toán

    Chọn một trong số các hình thức sau

    Tôi đồng ý với điều khoản sử dụng và chính sách thanh toán của nld.com.vn

    Thông báo